từ bỏ lối học kinh điển

by go19932008 21/1/2008, 12:09 pm

Mới
vào giảng đường, các tân sinh viên thường
bị "sốc" trước cách học mới,
không phải trả bài, không điểm danh. Xin mách
bạn một số kinh nghiệm

Chỉ
sau một nǎm vào đại học, bạn bè
thời phổ thông không còn nhận ra Lê Tín nữa.
Anh chàng học giỏi nhất lớp ngày xưa, nay
gầy còm, mặt phờ phạc, mắt trũng sâu
vì thiếu ngủ. Ai hỏi đến, Tín cũng nhǎn
nhó: Học ở đại học khó quá, không
giống như ở phổ thông. Mình học mãi mà
vẫn không hết bài. Vậy mà thi lại vẫn là
điệp khúc triền miên.

Chẳng
riêng Lê Tín, rất nhiều tân sinh viên chân ướt
chân ráo vào đại học cũng mang nỗi
niềm tương tự. Nào là chép bài không kịp
vì thầy giảng nhanh quá, nào là "bị bắt"
thảo luận, thuyết trình...

Bao
nhiêu nǎm rồi... còn mãi đi thi

Tiết
học đầu tiên của bất kỳ môn nào,
thầy cô cũng liệt kê ra một danh sách dài
dằng dặc sách tham khảo, kèm theo lời dặn
dò đã trở thành kinh điển: "Những gì
tôi trình bày trên lớp chỉ mang tính chung nhất, sơ
lược nhất. Các em phải tự tìm hiểu thêm".
Đôi khi, trước một bài mới, thầy cô
buông ra một câu chắc gọn nghe cứ như phán
quyết của toà án: "phần này các em về nhà
tự nghiên cứu lấy. Có gì không hiểu thì
hỏi lại sau". Sinh viên nhìn nhau, lè lưỡi
và ... cười. Đặc biệt, sinh viên các ngành
khoa học xã hội cứ rớt "lộp độp"
vì kiểu đề thi "cho phép sử dụng tài
liệu".

Trong
khi giới sinh viên vẫn thường truyền
miệng nhau câu nói gần như chân lý :"Không thi
lại phi thành đại học", thì giảng viên
lại than phiền :"sinh viên mà như học sinh cấp
bốn". Phải chǎng "lận đận"
trường thi, lỗi chỉ do sinh viên?

Đại
học không phải là "học đại",
học thuộc lòng

Một
thầy giáo chuyên toán ở trường đại
học Quốc gia Hà Nội, đã từng đưa
nhiều đoàn học sinh Việt Nam đi thi
quốc tế, có lần lên tiếng báo động:"Học
sinh Việt Nam đi thi quốc tế đạt
giải cao rất nhiều nhưng sau đó, rất ít
người trở thành nhà khoa học, có những công
trình nghiên cứu hay phát minh sáng chế".

Nǎm
1996, một cuộc điều tra xã hội học
tại trường đại học KHXH&NV (TP. HCM)
đã cho kết quả:"Sinh viên Việt Nam học
rất chǎm, nhưng chỉ học để
nhớ chứ không phải học để làm
việc. Nguyên nhân do cách thức giáo dục chưa phù
hợp". Vì sao?

ở
các nước phương Tây, từ nhỏ, học
sinh đã được rèn luyện ý thức
chủ động và tự giác trong việc học.
Trường học luôn đề cao tinh thần độc
lập, sáng tạo. Còn ở ta, ngay từ cấp
tiểu học, học sinh đã được
khuyến khích học thuộc lòng công thức,
gọi nôm na là "học vẹt'. Kiểu học này
xuất phát từ cách dạy phổ biến: thầy
đọc, trò chép từng câu rồi học thuộc.
Câu hỏi thường gặp là:"Các em thuộc bài
chưa?". Nhưng lên đại học, thầy cô
lại hỏi:"Các em hiểu chưa?". Phải
thay đổi cách học thế nào để đại
học không phải là "học đại"?

Học
thì dễ, phương pháp học mới khó.

Bước
vào cổng trường đại học, sinh viên nào
cũng mang theo ước mơ về nghề
nghiệp tương lai. Như vậy, học không
chỉ để trả bài, để qua các kỳ
thi. Quan trọng hơn cả, học để sau này
ra đời làm việc.

Bạn
đừng tưởng cách hay nhất là cắm đầu
cắm cổ học mọi lúc mọi nơi. Hà Thanh
Vân, tốt nghiệp thủ khoa Ngữ Vǎn - Báo chí
trường KHXH&NV khoá 1991-1995, cho rằng: "Thời
gian nhiều hay ít không quan trọng, cần nhất là
có phương pháp phù hợp với nǎng lực
của mình". Vì thế, tuy quỹ thời gian cho
việc học không nhiều, nhưng Vân luôn đứng
đầu lớp. Bí quyết của Vân thật
đơn giản: Phải bắt mình động não,
tự đặt vấn đề bằng nhiều câu
hỏi, và tìm cách trả lời những câu hỏi
khó. Mặt khác, chị không bị áp lực phải
đạt điểm cao, nên chỉ học lúc đầu
óc thoải mái và khi học thực sự còn là
niềm say mê.

Những
gợi ý về một phương pháp học

Mỗi
người có một kiểu tư duy, khả nǎng
nhận thức vấn đề khác nhau. Bạn
phải tự khám phá mình để tìm một phương
pháp học hiệu quả nhất. Sau đây là
một số kinh nghiệm:

*
Đừng xem nhẹ các giờ học thực
nghiệm, thảo luận, thuyết trình, dù bạn
sẽ mất nhiều thời gian, công sức. Đó
là bước đầu giúp ta quen dần những
vấn đề thực tế, Cẩm Quỳ, sinh viên
trường Y, cho biết:"Lần đầu
thực hành trên xác người thật, về nhà không
nuốt nổi cơm. Nhưng cứ nghĩ sau này thành
bác sĩ, phải tiếp xúc với bệnh nhân
thật, thế là lại cố gắng....".
Bạn thử tưởng tượng xem, nếu ngành
Y chỉ "học chay", không thực hành
nhiều thì e rằng các sinh viên Y, trước khi
trở thành bác sĩ thực sự, hẳn sẽ làm
nhiều bệnh nhân phải "oan mạng"

*
Hãy trở thành con mọt sách", là câu nói
được ghi ở đầu cuốn sách giáo trình
của Nam Tiến, khoa Đông phương học. Nên
đọc nhiều sách, tìm những quyển mới
nhất để tiếp cận những kiến
thức hiện đại, vì giáo trình ở trường
thường cũ, có khi đã lạc hậu.

*
Hãy từ bỏ thói quen học bài sau khi nghe giảng.
Thay vào đó, hãy đọc bài trước khi đến
lớp. Lắng nghe không đồng nghĩa
với thụ động. Mạnh dạn nêu
thắc mắc là cách giúp bạn thẩm thấu
vấn đề sâu hơn mà không mất hàng giờ
ôm giáo trình ê a. đây là cách phát huy tối đa
khả nǎng tư duy độc lập và óc chủ
động sáng tạo.

*
Đừng để "nước đến chân
mới nhảy", nếu lỡ nước lên cao,
không kịp nhảy thì 99% là bạn chết đuối
trong bể kiến thức. Nhưng cũng đừng
cố gắng tǎng thời gian học bằng cách
bớt thời gian ngủ. Cầu viện đến
những vị cứu tinh như trà hay cà phê trước
mỗi kỳ thi chỉ là giải pháp tình thế.
"Mưa dầm thấm lâu", hãy học hàng ngày,
dù chẳng có thầy co trả bài bạn bạn
mỗi ngày.

Có
thể phương pháp của mỗi người không
giống nhau, nhưng một điều mà bất
kỳ sinh viên nào cũng buộc phải có: say mê,
khao khát tìm hiểu. Bạn đừng quên, học hôm
nay để làm việc cho ngày mai.